Panik Bozuklukta Atak Geçirme Korkusunu Yenmek Mümkün

Panik Bozuklukta Atak Geçirme Korkusunu Yenmek Mümkün

İYİ PSİKOLOG / TÜRKİYE

Günlük yaşamın basit aktiviteleri bazı kişiler için büyük bir mücadeleye dönüşebilir. Evden çıkmak, toplu taşıma kullanmak veya kalabalık bir ortama girmek panik bozukluğu yaşayan bireyler için aşılması zor engeller haline gelir. Bunun en büyük nedeni, atak geçirme korkusunun bizzat atağın kendisinden daha yıpratıcı hale gelmesidir. Peki, panik bozukluk neden oluşur ve bu korkuyla baş etmek mümkün mü?

Panik Bozukluk Nedir?

Panik bozukluk, genellikle ergenlik döneminin sonlarında başlayıp yetişkinlikte devam eden bir anksiyete türüdür. En sık 30’lu yaşlarda görülse de, her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Kişi atak anında boğulacakmış gibi hisseder, kontrolünü kaybedeceğinden korkar ve kalp krizi geçirdiğini ya da öleceğini düşünür.

Bu durum, panik bozukluğu yaşayan bireylerin sürekli olarak acil servislere başvurmasına neden olabilir. Ancak yapılan testlerde fiziksel bir sağlık problemi tespit edilmediğinde, durumun psikolojik olduğu anlaşılır. Eğer bu kaygılar zamanla şiddetleniyorsa, panik bozukluk olarak ele alınır ve tedavi edilmesi gerekir.

Panik Bozukluğun Belirtileri Nelerdir?

Panik ataklar genellikle 5-10 dakika kadar sürse de, kişinin yaşadığı yoğun korku nedeniyle çok daha uzun ve yıpratıcı gelebilir. Panik bozukluğun belirtileri şunlardır:

• Boğulma hissi ve nefes darlığı
• Aklını kaybedeceği veya kontrolünü yitireceği endişesi
• Ölüm korkusu
• Şiddetli çarpıntı ve göğüs ağrısı
• Terleme, titreme ve baş dönmesi

Bu belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişse de, atak geçirme korkusu zamanla daha büyük bir sorun haline gelebilir. Birey, "Ya dışarıda atağım tutarsa?", "Ya kimse bana yardım edemezse?" gibi düşüncelerle günlük yaşamını kısıtlamaya başlar.

Panik Bozukluk Neden Oluşur?

Panik bozukluk, tek bir nedene bağlı olarak gelişmez. Genetik yatkınlık, nörolojik dengesizlikler, stresli yaşam olayları ve fiziksel faktörler panik bozukluğu tetikleyebilir.

• Beyinde korku ile ilgili bölümlerin fazla çalışması, adrenalin seviyesinin artması ve hızlı kalp atışları kişiyi paniğe sürükleyebilir.
• Tiroid hormonu fazlalığı, kalp kapakçığı hastalıkları, kan şekeri düşüklüğü ve vitamin eksiklikleri de panik atağı tetikleyebilir.
• Uzun süre aç kalmak, ani kafein tüketimi (kahve, çay, kola gibi), sigara ve alkol gibi faktörler de panik bozukluğun şiddetlenmesine neden olabilir.

Panik bozukluk, toplumun yaklaşık %2’sinde görülmekte olup, genetik geçiş oranı %35-40’tır. Yani aile bireylerinde panik bozukluk öyküsü varsa, diğer bireylerde görülme riski de artmaktadır.

Panik Atak Korkusu Yaşamı Kısıtlar

Panik bozukluk yaşayan bireyler, atak geçirme ihtimali yüzünden günlük hayatlarını ciddi şekilde kısıtlamaya başlarlar. Bu nedenle şu davranışlar sık görülür:

• Yalnız kalmak istememe: Kişi kendini yalnız hissettiğinde atak geçirme korkusu yaşayabilir.
• Toplu taşımadan kaçınma: Kontrolünü kaybetme korkusu nedeniyle kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçınır.
• Güvenli alan yaratma: Kalabalık yerlere gitmek zorunda kaldığında çıkış kapısına yakın oturur veya en kısa sürede mekandan ayrılmak ister.
• Hastaneleri ve acil numaraları ezberleme: Panik bozukluğu olan kişiler, her an bir atak geçirme ihtimaline karşı en yakın hastanenin numarasını ezberler veya telefonlarında kayıtlı tutarlar.

Bu korkuların devam etmesi bireyin iş, sosyal ve özel hayatında ciddi sorunlar yaratabilir.

Panik Bozukluk Tedavi Edilebilir mi?

Panik bozukluğun tedavisi mümkündür. Ancak önce, atakları tetikleyen faktörlerin fiziksel mi yoksa psikolojik mi olduğu belirlenmelidir.

Tedavi sürecinde şu yöntemler kullanılabilir:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Panik ataklara neden olan düşünce hatalarını belirleyerek, korkuların üzerine gitmeyi ve kaygıyı yönetmeyi öğretir.
• EMDR Terapisi: Özellikle geçmiş travmaların etkisini azaltmak için kullanılır.
• TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyon): Beynin belirli bölgelerine uygulanan manyetik uyarılarla anksiyete seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.
• İlaç Tedavisi: Şiddetli vakalarda anksiyolitik veya antidepresan ilaçlar doktor kontrolünde kullanılabilir.

Tedavi sürecinde ilaç ve terapiler bir arada yürütülebilir. Ancak, ilaç kullanmak istemeyen veya ilaç tedavisinden yeterince fayda görmeyen bireyler için TMS ve terapilerin kombine şekilde uygulanması etkili olabilir.

Panik Bozuklukla Başa Çıkmak İçin Günlük Öneriler

Panik bozukluk belirtilerini hafifletmek için şu yaşam tarzı değişikliklerini uygulayabilirsiniz:

• Düzenli egzersiz yapın: Spor, stres hormonlarını düşürerek sakinleşmenize yardımcı olur.
• Kafein ve şekeri azaltın: Kafein ve rafine şeker, kalp atışlarını hızlandırarak panik atakları tetikleyebilir.
• Nefes egzersizleri uygulayın: Panik anında derin nefes almak sinir sistemini sakinleştirir.
• Uyku düzeninize dikkat edin: Yetersiz uyku, anksiyete seviyelerini artırabilir.
• Stresi azaltacak aktiviteler yapın: Yoga, meditasyon ve doğada vakit geçirmek sinir sisteminizin gevşemesine yardımcı olur.

Panik bozukluk, erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle tamamen kontrol altına alınabilir. Eğer siz de panik atak korkusuyla başa çıkmakta zorlanıyorsanız, bir uzmandan destek alarak bu süreci daha sağlıklı yönetebilirsiniz.

www.iyipsikolog.com

Kaynak:

Uzm. Dr. Mehmet Yavuz